Jaskrawość światła – dlaczego to pojęcie względne

Dla człowieka jaskrawość jest pojęciem względnym. Ta sama jasność reflektorów samochodowych w nocy oślepia, a w dzień nie robi wrażenia. Jest to związane z tym, że człowiek adaptuje się do różnych poziomów oświetlenia i w zależności od ogólnej jasności otoczenia, ta sama miejscowa jaskrawość może sprawiać wrażenie jaśniejszej lub ciemniejszej.

jaskrawość światła
Światła samochodów w nocy oślepiają, a w dzień nie powodują już takiego wrażenia

Jaskrawość dwóch kwadratów – ćwiczenie

Spójrz teraz na kolejną ilustrację. Są tam dwa kwadraty, które są umieszczone raz na czarnym, raz na białym tle. Od razu mówię, że są identyczne. Patrząc na nie wydaje się jednak, że się różnią. Jeden jest jaśniejszy od drugiego. Ten na białym tle jest wyraźnie ciemniejszy od tego na czarnym. Efekt ten jest tym silniejszy, im otoczenie czarne i białe jest większe. Dla pewności, że kwadraty są jednak takie same, możesz wydrukować stronę i złożyć kartkę tak, aby przylegały do siebie. Jasność obu jest taka sama. Jak to jest możliwe?

Złudzenie optyczne - szare pole
Przyjrzyj się kwadratom na polu czarnym i białym? Czy są tak samo jasne?

Wyjaśnienie zjawiska okazuje się bardzo proste. Natura w trosce o sprawne funkcjonowanie oka wyposażyła je w źrenicę, która ogranicza moc światła docierającą do siatkówki. Zbyt intensywne światło mogłoby uszkodzić receptory odpowiedzialne za zbieranie sygnałów świetlnych.

Dlaczego tak się dzieje

Co zatem się dzieje? Nasza źrenica działa tak jak automatyczna przysłona w aparacie fotograficznym. Jeśli jest za dużo światła źrenica się zwęża, a gdy światła jest mało rozszerza się. Patrząc na kwadrat na białym tle źrenica jest bardziej zwężona, niż gdy patrzymy na taki sam kwadrat umieszczony na czarnym tle. Zatem ilość światła z szarego kwadratu, która dociera do receptorów umieszczonych na dnie oka jest różna. Mniejsza, gdy otoczenie jest jasne, a większa gdy ciemne. Stąd wynikają wyraźnie inne jasności tych kwadratów. Jest to zjawisko całkowicie naturalne i nie ma w tym żadnych sztuczek. Dzięki opisanym właściwościom źrenicy, możesz sprawnie funkcjonować przy różnych poziomach jasności otoczenia.

Ten automatyczny mechanizm ochrony wzroku powoduje jednak, że człowiek nie jest w stanie obiektywnie stwierdzić i zmierzyć, ile jest światła. Dlatego do określenia jasności potrzebny miernik np. luksomierz do pomiaru natężenia oświetlenia.

Na marginesie można też dodać, że jasność i rozmiar ramki, którą wykorzystujesz do oprawy zdjęcia ma wpływ na jego odbiór. Aby znajdujące się na zdjęciu detale były lepiej widoczne, część fotografów swoje prace umieszcza na czarnych lub ciemnoszarych tłach. Teraz już wiesz, dlaczego.

Autor: Przemysław Oziemblewski
Publikacja: kwiecień 2017

Redakcja Autor

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *