Optymalne wykorzystania oświetlenia na przykładzie hotelu

Czyż nie jest przyjemnie wejść do hotelu, w którym wszystko co istotne, widoczne jest na pierwszy rzut oka? Obsługa w dobrze oświetlonej recepcji wita kolejnych gości i kieruje ich jasnymi korytarzami do pokoi gościnnych. Lampy oświetlające wnętrze nie narzucają się swoim blaskiem, tylko dają światło tam, gdzie jest to wskazane.

Światło wprowadzone do wnętrza kreuje jego klimat. Przede wszystkim powinno być użyteczne. Oznacza to, że rodzaj i typ zastosowanego oświetlenia dostosowany jest do funkcji spełnianej przez pomieszczenie. Inne zadania stawiane są światłu w holu wejściowym, inne w recepcji, pokojach gościnnych, salach konferencyjnych, restauracjach czy kawiarniach. Zharmonizowanie pomieszczenia i światła jest bardzo istotne. Aby właściwie dobrać oświetlenie należy znać:

  1. przeznaczenie pomieszczenia – jaką będzie spełniało funkcję i jakie czynności będą w nim wykonywane,
  2. wystrój pomieszczenia – jego kolorystykę i styl: czy mamy do czynienia z bogactwem elementów zdobniczych, czy surowością formy plastycznej.

oświetlenie holu i recepcji
Fot. 1. Hol i recepcja hotelu Hevelius w Gdańsku.

Od wystroju wnętrza uzależnione są kształty stosowanych opraw. Natomiast przeznaczenie pomieszczenia będzie określało rodzaj oświetlenia, typ zastosowanych źródeł światła oraz ich lokalizację.

Podstawowe zasady to:

  • oświetlać miejsce pracy,
  • rozświetlać przestrzeń, aby nie powodować zbyt dużych różnic w ilości światła w jednym pomieszczeniu (duże różnice, większe jak 1÷5, wywołują nadmierną pracę źrenicy w gałce ocznej, która chce dostosować się do tych zmiennych warunków),
  • zminimalizować efekt olśnienia, czyli występowania jaskrawych punktów świetlnych w obrębie miejsca pracy wzrokowej.

Odstępstwa od tych zasad mogą wystąpić w pomieszczeniach „specjalnych”, gdzie klimat odgrywa najistotniejszą rolę, czyli np. w kawiarniach i klubach.

oświetlenie sali konferencyjnej
Fot. 2. Jedna z sal konferencyjnych hotelu Hevelius w Gdańsku – oprawy świetlówkowe z elektronicznym układem HFR umożliwiającym regulację strumienia świetlnego źródeł.

Jeżeli występują pomieszczenia o zmiennej funkcji, to również oświetlenie powinno dawać możliwość zmiany i dostosowania go do nowych warunków. Takim typowym pomieszczeniem, które w krótkim czasie może zmieniać swoje wymogi co do oświetlenia, jest sala konferencyjna. Jeśli odbywa się w niej dyskusja prowadzona w grupie osób, to całe pomieszczenie powinno być równomiernie oświetlone tak, by wszyscy uczestnicy spotkania byli w jednakowym świetle (fot. 3a). Może też się zdarzyć, że w sali odbywa się pokaz, w którym jedna czy kilka osób przedkłada propozycje szerszej grupie słuchaczy. Wówczas silniejsze światło powinno padać na osoby prezentujące, a mniejsze na widownię (fot. 3b). Sala konferencyjna często też służy jako mała sala kinowa, w której za pomocą rzutników multimedialnych odbywa się projekcja filmu czy slajdów. W takiej sytuacji ściana z ekranem, na której odbywa się projekcja nie powinna być wcale oświetlona, natomiast pozostała część wnętrza powinna pozostawać w półmroku (fot. 3c). Aby uzyskać wszystkie te możliwości należy zastosować kilka systemów świetlnych lub mniejszą ich ilość z funkcją ściemniania źródeł światła. Obecnie istnieją już możliwości techniczne ściemniania świateł nie tylko żarowych, ale również świetlówkowych. Oprawa ze świetlówkami posiada wówczas elektroniczny układ stabilizująco-zapłonowy typu HF-R. W sali konferencyjnej można połączyć wszystkie oprawy w jeden sterowalny system oświetlenia. Sterowanie to może odbywać się w tradycyjny sposób, za pomocą przełączników i regulatorów umieszczanych w ścianie lub specjalnym pulpicie sterowniczym. Wygodniejsza jednak dla prowadzącego spotkanie jest możliwość sterowania oświetlenia za pomocą pilota. Takie sterowanie umożliwia zarówno włączanie i wyłączanie grup opraw, jak i ich ściemnianie. Prowadzący spotkanie ma wówczas pełną swobodę doboru oświetlenia. Do takiego pilota mogą być również podłączone żaluzje zewnętrzne czy spuszczany z sufitu ekran. Pilot umożliwia również wywołanie wcześniej zaprogramowanych scen oświetleniowych. Przez naciśnięcie jednego klawisza mamy możliwość zmiany ustawień kilku obwodów jednocześnie.

Zmiana funkcji pomieszczenia, a wraz z nią i oświetlenia, jest szczególnie istotna w tych hotelach, w których nie ma warunków lokalowych na stworzenie osobnych pomieszczeń przeznaczonych do różnych celów. Możliwości wykorzystania sterowania są ogromne. Oprócz prostych czynności włączania, wyłączania i ściemniania można wprowadzając dodatkowe czujniki uzyskać automatykę oświetlenia. Przykładowo, wprowadzając detektor ruchu w korytarzach, łazienkach i ubikacjach, możemy wyeliminować mechaniczne włączniki i zmniejszyć koszty związane ze zużyciem energii elektrycznej tam, gdzie już nie przebywa człowiek. Detektor ruchu daje sygnał do sterownika, który wyłącza oświetlenie w pomieszczeniach, gdzie nie ma nikogo, a w przypadku pojawienia się osoby załącza je. Istnieją również czujniki światła zewnętrznego, które będą stopniowo i automatycznie rozjaśniać światło we wnętrzu w zależności od ilości wpadającego światła zewnętrznego.

a)równomierne oświetlenie całego pomieszczeniab)oświetlenie głównie przedniej części salic)oświetlenie sali do prezentacji multimedialnej

Fot. 3. Przykłady zmiany oświetlenia w zależności od funkcji pomieszczenia:
a) równomierne oświetlenie ogólne całego pomieszczenia,
b) wydobycie światłem przedniej części sali,
c) oświetlenie do prezentacji multimedialnych.

Sterowanie oświetlenia może odbywać się za pomocą trzech systemów Trios, Scenio lub Helio. System Trios przeznaczony jest do standardowych pomieszczeń i małych sal konferencyjnych. Jednym pilotem można obsługiwać 5 obwodów sterowniczych np. trzy grupy opraw, ekran i żaluzje zewnętrzne. Jeśli istnieje konieczność sterowania w jednym pomieszczeniu większej ilości obwodów, to wykorzystywany jest system Scenio. Natomiast jeżeli chcemy zarządzać obwodami w całym budynku, to najlepszy jest wówczas system Helio. Z centralnego komputera mamy wgląd i możliwość zmiany ustawień wszystkich obwodów. Z tym systemem mogą być zintegrowane układy sterujące innymi mediami np. klimatyzacją czy czujnikami ochrony obiektu.

Optymalizacja oświetlenia w hotelu powinna sprowadzać się do zapewnienia jego funkcjonalności i dostosowania stylem do wystroju wnętrza. Nie bez znaczenia jest spojrzenie na późniejsze koszty eksploatacyjne związane z opłatami za energię elektryczną. Najbardziej racjonalnym rozwiązaniem, do większości zastosowań, jest wykorzystanie świetlówek w układach elektronicznych, które przy małym poborze prądu dają dużą ilość światła. Szeroka ich gama daje możliwość wyboru, zarówno pod względem jej wielkości i kształtu, jak również jej barwy światła: od ciepłej do zimnej.

Sterowanie i automatyka:

  1. daje oszczędności energii dzięki wyeliminowaniu miejsc, w których światło jest bez potrzeby włączone,
  2. podnosi komfort w pomieszczeniu przez możliwość sterowania światłem z pilota i automatycznego jego włączania, wyłączania oraz regulacji przy zastosowaniu dodatkowych czujników,
  3. poszerza gamę możliwych sposobów wykorzystania pomieszczenia.

Nowocześnie oświetlony hotel, to przede wszystkim dobrze skomponowane światło z przestrzenią wnętrza, przy zapewnieniu jego funkcjonalności.

Fotografie Hotelu Hevelius – Kazimierz Król.

Autor: Przemysław Oziemblewski
styczeń 2004

Redakcja Autor

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *