Wskaźnik oddawania barw – Ra/CRI

Aby zapewnić dobre odwzorowanie kolorów i właściwy kontrast barwy, należy stosować źródła światła o wysokim wskaźniku oddawania barw. Wówczas przedmioty, które obserwujemy prezentują się w swoich naturalnych, niezafałszowanych kolorach. Wskaźnik oddawania barw Ra (CRI) posiada maksymalną wartość 100. Niesie on informację o tym, w jakim stopniu dane źródło światła umożliwia obserwację kolorów.

W pomieszczeniach przeznaczonych do pracy, a oświetlanych świetlówkami, powinny być stosowane te, których współczynnik oddawania kolorów jest większy od 80, czyli tak zwane trójpasmowe np. serii „Super 80 New Generation”. Natomiast w tych pomieszczeniach, w których wierna prezentacja kolorów jest szczególnie istotna, przykładowo w szkolnych salach zajęć plastycznych, w sklepach z tekstyliami, z farbami, w gabinecie stomatologicznym wskazane jest stosowanie świetlówek, których Ra jest większe od 90, np. świetlówki serii „90 De Lux”. Istnieją też świetlówki przeznaczone do stanowisk kontroli barwy. Jest to seria „Graphica”. Ich wskaźnik oddawania barw wynosi 98.

Żarowe źródła światła (żarówki, halogeny) posiadają maksymalną wartość CRI, czyli 100. Wynika to z faktu, że ich widmo jest pełna. Natomiast wyładowcze źródła światła oraz LEDy mają „luki” w widmie. Dlatego ich CRI nie ma wartości maksymalnej, tylko mniejszą. Zobacz przykładowe charakterystyki widmowe w artykule Kolor – mieszanie barw światłem i farbą. Rozwój technologii LED sprawia, że i te źródła światła zaczynają posiadać coraz lepszy wskaźnik oddawania barw. LEDy o Ra > 80 są już dość powszechnie dostępne, te o Ra > 90 znacznie rzadziej.

W oświetleniu domowym minimalna, zalecana wartość wskaźnika oddawania barw powinna wynosić więcej niż 80. Lepiej jednak gdy jest ona większa niż 90. Szczególnie przy lustrze, przy którym panie robią sobie makijaż.

wskaźnik oddawania barw

Rys. Wrażenie barwy w zależności od stopnia oddawania barw przez źródło światła

Proszę zwrócić uwagę, że człowiek ma większe wymagania dotyczące widzenia barw przy dużych ilościach światła (zastosowania wewnętrzne), a mniej wymagający jest przy mniejszych ilościach światła (zastosowania zewnętrzne np. przy iluminacji obiektów).

Należy jeszcze tu zwrócić uwagę, że Ra/CRI jest podawana jako liczba, a nie procent. Niestety w wieli miejscach powtarzany jest błąd i wskaźnik oddawania barw podawany jest jako wartość procentowa, albo opisuje się, że jego skala to 0 do 100. O ile górna wartość to faktycznie 100, to dolna nie istnieje. Wynika to z faktu, że światło monochromatyczne nie tyle może nie pokazać rzeczywistej barwy jakiegoś przedmiotu, ale tę barwę może zafałszować. Wtedy Ra/CRI przyjmie wartość ujemną.

Wzory i krótki opis obliczania Ra/CRI możesz zobaczyć w artykule „Współczynnik oddawania barwy” na stronie https://www.fizyka.umk.pl/~bezet/pdf/cri.pdf.
Dodatkowy artykuł „Rozważania o jakości oddawania barw źródeł światła, wyrażanej wskaźnikiem Ra (CRI), uwzględniające fizjologię widzenia oraz zagadnienia techniczno-prawne” znajdziesz jeszcze pod adresem https://pollighting.pl/download.php?id=425.

Warto też dodać, że o wrażeniu kolorystycznym obserwowanego przedmiotu decyduję jeszcze jeden parametr związany ze światłem. Jest to jego temperatura barwowa.

Redakcja Autor

Komentarze

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *