Oświeć się na UKM – to hasło na ulotkach w kształcie żarówki zaprezentowanych w czasie dziewiątego Bella Skyway Festival w Toruniu. Zawierały ciekawostki oświetleniowe przygotowane przez Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Poniżej przykłady umieszczonych tam informacji.
Ciekawostki oświetleniowe
Drgania fali świetlnej pozwalają obecnie najdokładniej odmierzać czas. Najprecyzyjniejsze optyczne zegary atomowe nawet po czasie istnienia wszechświata nie popełniłyby błędu większego niż sekunda.
Polski Optyczny Zegar Atomowy (POZA) znajduje się w Toruniu, w Krajowym Laboratorium Fizyki Atomowej, Molekularnej i Optycznej w Instytucie Fizyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Pole grawitacyjne zakrzywia czasoprzestrzeń i bieg promieni światła, powodując ich soczewkowanie. Mikrosoczewkowanie grawitacyjne światła wykorzystywane jest w poszukiwaniu czarnych dziur, ciemnej materii i planet poza układem słonecznym.
Pierwsze planety poza układem słonecznym zostały odkryte przez Aleksandra Wolszczana z Torunia.
Bioluminescencja (emitowanie światła przez organizmy żywe) może służyć celom obronnym, np. spłoszeniu przeciwnika, kamuflowaniu się, tworzeniu „zasłony dymnej”, tworzeniu ubarwienia ostrzegawczego lub odstraszającego, może również działać jak alarm.
W ramach funkcji ofensywnych służy m.in. wabieniu, ogłuszaniu lub myleniu potencjalnych ofiar oraz ich oświetlaniu i lokalizacji. Bioluminescencja jest też ważnym elementem komunikacji i pełni istotną rolę podczas rozrodu (np. wabienie partnera przez świetliki).
Już w zamierzchłych czasach ludzie obserwowali światło pochodzące z błyskawic podczas burz z piorunami, ale dopiero w czasach nowożytnych odkryto, że chodzi tu o wyładowania elektryczne w atmosferze.
Idąc tą drogą, w XX wieku wynaleziono lampy fluorescencyjne, czyli świetlówki, które emitują światło wskutek wyładowania elektrycznego w rurach zawierających pary rtęci.
Tęcza powstaje, gdy promienie światła uginają się na kroplach wody. Podobne zjawisko ma miejsce, gdy zderzają się atomy i prowadzi do pojawienia się w pobliżu atomowych linii widmowych dodatkowych, satelitarnych linii.
Te tak zwane tęczowe satelity opisał Józef Szudy, profesor pracujący na Uniwersytecie Mikolaja Kopernika w Toruniu.
Światło produkowane przez żywe organizmy (w ramach zjawiska bioluminescencji) ma najczęściej barwę niebiesko-zieloną, rzadziej żółtą czy czerwoną. Wspomniany przedział barw odpowiada najkrótszym falom światła widzialnego.
Oznacza to, że pośród całego pasma długości fal widzialnych wytworzenie światła o takiej barwie pochłania najmniej energii.
Niektóre rośliny i zwierzęta mają bardzo interesującą i rzadką cechę – potrafią emitować światło. Osobliwość ta nosi nazwę bioluminescencji i jest wynikiem reakcji chemicznych, podczas których energia chemiczna zamieniana jest w energię świetlną.
Zjawisko jest szczególnie rozpowszechnione u organizmów zamieszkujących morskie głębie (np. kałamarnice, niektóre ryby), choć i na lądzie występują zarówno świecące rośliny, jak i zwierzęta.