Na początek wyobraźmy sobie pomieszczenie pełną osób siedzących przy stolikach, piją gorącą czekoladę, rozmawiają. Gdzieś w kącie para trzyma się za ręce. Patrzą sobie w oczy. Wchodzimy do środka, wzrokiem ogarniamy wnętrze, w powietrzu unosi się miły zapach, słychać łagodną muzykę. Na ladzie poukładane praliny w różnych rodzajach i kształtach. Aż chce się wszystkiego skosztować, usiąść i z gorącą czekoladą w dłoni zatrzymać tę chwilę dla siebie.
Tworzenie oświetlenia w restauracji, nie jest prostym zadaniem. Nie chodzi tu bowiem tylko o to, by oświetlić. Ważne jest stworzenie światłem odpowiedniego wrażenia. Tworzenie klimatu we wnętrzu, to zadanie dla pięciu zmysłów: wzroku, słuchu, węchu, dotyku i smaku. Tymi zmysłami człowiek odbiera świat. Z nich najwięcej informacji do człowieka dociera za pomocą wzroku. Dlatego wystrój wnętrza wraz oraz oświetlenie je pokazujące jest tak ważne.
Sposób oświetlenia wnętrza jest ściśle związany z jego wystrojem i ogólnym stylem pomieszczenia, jaki chcemy stworzyć. Każde wnętrze wymaga indywidualnego podejścia. Można jednak napisać kilka ogólnych zasad.
Barwa światła
Tu powinno dominować ciepłe światło (źródła światła o niskiej temperaturze barwowej do 3300K). Ciepłe światło uspakaja, działa relaksująco. Chłodne natomiast mobilizuje do działania. Źródłami światła o bardzo ciepłej barwie są lampy sodowe „biały SON” (SDW-T). Ich temperatura barwowa to 2500K. Wymagają one jednak specjalnych opraw oświetleniowych z dedykowanym do nich układem zapłonowym. Sama lampa potrzebuje też kilku minut na rozparlenie się do pełnej mocy. Można ją stosować, gdzie raz włączone oświetlenie będzie się palić dłuższy czas. Inne źródła światła jakie mamy do dyspozycji to: żarówki, halogeny, świetlówki oraz coraz lepsze diody LED. Diody można śmiało stosować do oświetlenia dekoracyjnego, a wersja dająca bursztynową barwę wprost idealnie nadaje się do tworzenia klimatu. Należy tylko pamiętać, że LED-y w danej barwie np. bursztynowej dają światło monochromatyczne, czyli nie pokażą innych kolorów oświetlanego przedmiotu jak tylko tą, z którą świecą.
Modelowanie przestrzeni światłem
Oświetlając mocniej lub słabiej pewne partie wnętrza można je optycznie modelować:
- jasne oświetlenie sufitu powiększa wnętrze,
- skierowanie światła na podłogę i pozostawienie sufitu nieoświetlonego obniża je,
- w prostokątnym, wydłużonym wnętrzu oświetlenie krótszych ścian przy niedoświetleniu dłuższych poszerza pomieszczenie; jasne ściany wydają się być większe, a ciemne mniejsze.
Ogólne kryteria doboru oświetlenia
- Zastosowane lampy muszą dawać odpowiednią ilość światła. Poza aspektami dekoracyjnymi ta odpowiednia ilość światła musi być zapewniona min.: na ladach wystawienniczych, w obrębie kasy, miejscach przygotowywania i pakowania produktów. Oświetlone muszą być ciągi komunikacyjne oraz miejsca konsumpcji.
- Światło musi być funkcjonalne. Oznacza to odpowiednie zaprojektowanie rozmieszczenia punktów świetlnych oraz jego załączania. O funkcjonalności oświetlenia świadczyć może również możliwość jego włączania z podziałem na grupy, czy też ściemniania. Rozwijająca się elektronika w coraz większym stopniu ułatwia sterowanie oświetleniem.
- Oświetlenie powinno być energooszczędne. Na rynku oświetleniowym jest coraz więcej opraw oświetleniowych przystosowanych do bardziej wydajnych źródeł światła niż żarówki. Są oprawy na różnego typu lampy wyładowcze (w tym świetlówki), bardziej wydajne halogeny oraz diody LED.
- Forma opraw oświetleniowych winna być dostosowana do aranżacji wnętrza, do stylu panującego w pomieszczeniu. Wzornictwo i stylistyka opraw oświetleniowych powinna harmonizować z klimatem stworzonym przez właściciela. Ważny jest tutaj nie tylko kształt lampy, ale również kierunki jej świecenia, moc, rozmiary punktów świetlnych itd.
Biorąc powyższe pod uwagę, pomieszczenie powinniśmy rozpatrzyć pod kontem stworzenia oświetlenia trojakiego rodzaju: oświetlenia ogólnego (rozświetlającego całe wnętrze), miejscowego (oświetlającego wybrane przestrzenie np. lady) i dekoracyjnego (tworzącego tylko elementy dekoracyjne). Oprawy oświetleniowe realizujące oświetlenie mogą łączyć w sobie te trzy podejścia lub być dedykowane tylko do jednego z nich.
Dodatkowe oświetlenie „nastrojowe”
Na zakończenie warto przypomnieć, o stosowanym od dawien dawna elemencie świetlnym, a mianowicie o świeczkach na stolikach dla gości. Mogą być tradycyjne z żywym płomieniem lub diodowe w dekoracyjnej oprawie. Można nawet pomyśleć o ozdobnych lampach naftowych. Właściwy wybór i/lub jego niestosowanie jest jednak zależny od koncepcji wizualnej pomieszczenia.
Połączenie wystroju wnętrza i oświetlenia może stworzyć niepowtarzalny klimat miejsca. Jeśli do tego dołożymy odpowiednie doznania dźwiękowe oraz to, co jest najważniejsze np. w pijalni czekolady, czyli zapachy i smaki, mamy miejsce warte „grzechu”.
Zdjęcia pochodzą z archiwum magazynu „Cukiernictwo i Piekarstwo”
Zobacz również:
- Budowanie wnętrza światłem na przykładzie sklepu
- Oświetlenie stoisk z pieczywem i wypiekami
- Oświetlenie dekoracyjne podkreśla wystrój wnętrz
Przemysław Oziemblewski
październik 2007
